مجموعه کاملی از کلمات و اصطلاحات خودمانی، عامیانه قسمت 26

ابرو کج کردن-خشم گرفتن

 

پس هم بر آمدن-حریف یکدیگر بودن-از عهده ی هم برآمدن

حکم حکم نادر و مرگ مفاجا-حکم صد در صد لازم الاجرا

به راست راست-فرمان نظامی برای گردش به راست

جان کلام-اصل مطلب

اره دادن و تیشه گرفتن-جنگ و دعوا داشتن

بو بردن-حدس زدن-از روی شواهد فهمیدن

تند نویسی-سریع نویسی

تشنه بودن به خون کسی-خواهان مرگ کسی بودن

استخوان‌دار(محکم، بااراده)

پُرکوب-حرکت سریع و پر صدا

روی سر گذاشتن و حلوا حلوا کردن-نهایت احترام و حق شناسی را در حق کسی نشان دادن

خرت و پرت-اثاثه ی کم بها-خرده ریزه
زیر لفظی-هدیه ای که پس از بله گفتن به عروس می دهند

زیر سری-بالش-متکا

حال کسی را گرفتن-کسی را ناراحت کردن-شادی کسی را به هم زدن

زال-کسی که موهای سر و ابرو و مژه های سفید دارد

 

آمیزقلمدون(میرزا‌بنویس، کاتب)

 

ریزه پیزه-کوچک اندام-ریز نقش

برگ زدن-حقه زدن-سر کسی کلاه گذاشتن-تقلب کردن

از اوناش نبودن ( فقط به‌صورت منفی)(از جمله‌ی کسانی نبودن که مخاطب گوینده‌ی جمله را از آنان پنداشته است)

رم دادن-رماندن-فراری دادن

خوشگلک-با خوشگلی اندک

 

 

 

آلت دست کسی شدن-مورد سوء استفاده قرار گرفتن

زیر آب کردن سر کسی-کسی را بی سر و صدا کشتن

تو در تو- تو به تو

پرواربندی-پرورش گاو گوسفند برای سر بریدن

ازراه‌نرسیده-در همان لحظه‌ی رسیدن-به مجرد ورود
پا دری-فرشی که پای در می اندازند-سنگی که کنار در می گذارند تا باد در را حرکت ندهد

زرت-صدای باد در کردن یا شیشکی

آفتابه‌دزد(دزدی که به ربودن چیزهای بی‌ارزش بسنده می‌کند)

دُم عَلم کردن-اظهار وجود کردن-حالت تعرض به خود گرفتن

دالبُر-بریده چون دال-منحنی وار بریدن

خستگی در کردن-استراحت کردن

 
آتش بی‌دود(آفتاب، غضب)

خجالت زده شدن-شرمسار شدن-شرمنده شدن

آفتابه خرج لحیم-بیشتر بودن هزینه‌ی تعمیر چیزی از بهای نو آن

خروس خوان-هنگام سحر

اهل کوفه-سست پیمان-بی‌وفا و غیرقابل اعتماد
زر زرو-بچه ای که زیاد عر می زند

 

تن لش-به ناسزا: تنبل-بی مصرف-بی کاره

آقام که شما باشید(خدمت شما عرض کنم)
 

 

زیر جلی-پنهانی-آهسته

تنگ کلاغ پر-نزدیکی های صبح
دردسر-گرفتاری-سرگردانی

بیرق کسی نخوابیدن-همواره کامروا بودن-پایدار بودن دولت و شکوه

از آب درآوردن-عمل آوردن-انجام دادن

پیر ِ کفتار-زن سالخورده ی بد اخلاق

با خرس توی جوال رفتن-با آدم ناجور همدم و همکار شدن

تیک تیک لرزی-دن به شدت لرزیدن
ذلیل‌شده

بز رو-راه باریک و پرپیچ و خم در کوه و جنگل

بنا گذاشتن-قرار گذاشتن

دور برد-دارای برد زیاد

خودفروش-فاحشه-خائن

در گوش کسی یاسین خواندن-اندرز بی هوده دادن-نصیحت کردن به کسی که نشنود

به چشم آمدن-قابل توجه بودن-ارزش داشتن
دو پا در یک کفش کردن-سماجت و اصرار کردن

آش پشت پا(آشی که در روز سوم پس از رفتن مسافر بپزند و به فقرا بدهند)
در زدن-کوبیدن در خانه

پنبه شدن رشته-باطل و بی هوده شدن کار

پلاسیدن-پژمرده شدن-از دست رفتن تازگی و شادابی

داریه نم کن-کسی که پوست داریه را نم می زند تا نیکو بنوازد-چاپلوس

با کرم الکاتبین بودن حساب کسی-گرفتار وضعی شدن که فقط خدا می تواند آدم را نجات بدهد

خشتک کسی را جر دادن-نگا. خشتک پاره کردن

زوال در آوردن-نعمتی را در نتیجه ی ناسپاسی و بی اعتنایی از دست دادن

چاله-گودال کوچک-دردسر-اشکال

آب کردن-جنس نامرغوب را فروختن

پاپاسی-مبلغ ناچیز-پشیز

التفاتی(داده شده، مرحمتی، اعطا شده)

زیر بار رفتن-قانع شدن-تحمل کردن

 

بیرق کسی نخوابیدن-همواره کامروا بودن-پایدار بودن دولت و شکوه
دندان گیر-قابل خوردن و جویدن-قابل توجه-پر سود

پاپی بودن-دنبال کردن-اصرار ورزیدن

الف الف کردن-قاچ‌قاچ کردن

حلال وار-به صورت حلال

پاچه ی کسی را گرفتن-بی جهت و بی مقدمه برکسی آشفتن
 

چُغُل-سخن چین
دَمَر-دراز کشیده روی سینه و شکم

آدم ثانی-حضرت نوح

 

خورد رفتن-از بین رفتن قسمت اضافی در خیاطی-جذب شدن و حل شدن در چیزی

ازخودراضی-متکبر-خود پسند

از دست دادن(گم کردن)
رفتن توی نخ چیزی یا کسی-چیزی یا کسی را زیر نظر داشتن و پاییدن

حق دادن-تایید کردن
آوار شدن سر کسی-بی‌خبر نزد کسی در آمدن

 

اَتَر زدن(فال بد زدن)

ریش تراش-دستگاهی دارای تیغ برای تراشیدن ریش

جایی-مستراح-توالت

جواب دوپهلو-جواب نامشخص و مبهم

چرند و پرند-پرت و پلا-حرف های مزخرف

برای کسی تره خرد نکردن-از کسی حساب نبردن-به کسی اهمیت ندادن-برای کسی اعتبار قائل نشدن

آشنا روشنا(دوست آشنا)

دوز و کلک-توطئه-مقدمات طرح کاری نامشروع

پیچ گوشتی-وسیله ای که با آن پیچ را باز و بسته می کنند

چارلا-چهار لا-چهار تو

چس گرگی پا شدن-صبح زود برخاستن

دخیل بستن-بستن پارچه ای به ضریح یا سقاخانه به نیت برآمدن حاجتی
خاکسترمال کردن-شستن ظرف با مالیدن خاکستر به آن

بله قربان-در حالت احترام در جواب مثبت می گویند-مجازا به معنی تملق است

جانماز آب کشیدن-تظاهر به پرهیزکاری کردن-خود را بی گناه وانمودن

تر تری-کسی که اسهال گرفته است

 

تیپ زدن-شیک و پیک کردن-خود را آراستن

آش کشک خاله-کار ناگزیر-تکلیفی که بر عهده‌ی کسی باشد

تازه به چهل سالگی رسیدن (اول بلوغ و خوشی)

پا سوخت-پا بد-بد شانس

زهره ترک شدن-زهره آب شدن

به غوره مویز شدن-آموزش ندیده و بی تجربه ادعا داشتن

خرفت-نادان-ابله-کند ذهن

خبط کردن-اشتباه کردن-به خطا افتادن

پوست کلفت-سخت جان-مقاوم

خودکشی کردن-با رنج فراوان کاری را به پایان بردن

آشیخ روباه-آب‌زیرکاه-مکار

چوب را از پهنا پرتاب کردن-ناشیانه عمل کردن

درگیر شدن-گرفتار شدن-دچار آمدن-برخورد کردن

 
رد کردن-برگردانیدن-پس دادن-رفوزه کردن-از سر باز کردن-پنهانی دادن-پنهانی عبور دادن

ریق رحمت را سر کشیدن-ریغ رحمت را سر کشیدن

تو در تو- تو به تو

تازه نفس-دارای نیروی مصرف نشده

بالش نرم زیر سر کسی گذاشتن-به کسی وعده های شیرین دادن

به روی کسی آوردن-به چشم کسی آوردن-به کسی یادآوری کردن

دول-آلت مردی به زبان کودکان

چرکوندی-لکه دار کثیف

خرجی-پول لازم برای گذران روز
درز گرفته-کوتاه کرده

از آن نمد کلاهی به کسی رسیدن-بهره بردن از چیزی-نصیب بردن

دهن لق-کسی که راز خود و دیگران را بازگوید

اوستا چسک-فضول و مزاحم-سرخر
دلپُری-عقده ی دل-خشم و کینه ی انباشته شده
جوکی-مرتاض هندی-آدم لاغر و مردنی-آدم معتاد و مریض

بلند پروازی کردن-جاه طلبی کردن-خودنمایی کردن

چاق شدن قال-گرم شدن دعوا-اوج گرفتن بگو و مگو

آش پشت پا-آشی که در روز سوم پس از رفتن مسافر بپزند و به فقرا بدهند

جاخالی کردن-خود را کنار کشیدن

دُم کله پز را گرفتن-رفتن کسی بی سر و پا و آمدن کسی بی سر و پاتر به جای او

در رو-راه خروجی-مخرج-بیرون شد

باب شدن-معمول و رایج شدن

درس خوان-شاگرد زرنگ و کوشا

زیر چاق بودن-برای کاری آماده بودن-کاری را بلد بودن

چرمی-از جنس چرم

آب سیر-جانور خوش‌رفتار

زد و بند کردن-ساخت و پاخت کردن-توطئه کردن

آبجی خاک‌انداز(زن فضول و خبرچین)

بد ریخت-بد شکل-بد هیکل-بد قواره

پایین ریختن دل-به شدت ترسیدن-زهره ترک شدن

خرابکاری-به هم زدن نظم-ایجاد اختلال-آلودن بستر و لباس-تروریسم

 

از پارو بالا رفتن پول-ثروت بسیار داشتن

آب حیات-عشق و محبت-دهان معشوق
تُف کار-بچه باز

 

حلبی آباد-آلونک نشین های خارج از شهر
خوار و حقیر-بی اعتبار-بی ارزش-ناچیز

پیش کردن گربه-راندن گربه
حرف شنوی-سر به راهی-تبعیت-نصیحت پذیری
دل داشتن-جرات داشتن-دلیر بودن
جو گندمی-مویی که تک تک سفید شده است-موی سیاه و سفید
آب و تاب(تکلف، لفت و لعاب، تفصیل)

از آن نمد کلاهی به کسی رسیدن(بهره بردن از چیزی، نصیب بردن)

آمد کردن-رخ‌دادن واقعه‌ای خجسته

تن خواه گردان-پول نقدی که در موقع لزوم خرج هرینه های فوری می شود

خشکه-مزد نقدی بدون غذا و لباس-غذای بدون پخت-لباس بدون دوخت

انگشت عسلی به‌دیوار کشیدن-هنگامه بر پا کردن-مردم را متوجه‌ی جایی کردن

دان دان شدن-دانه بستن عسل و شیره و روغن و مانند این ها

آستین از چشم برداشتن(آشکارا گریستن)

چاک و چیل-لب و لوچه-پک و پوز

بازداشت-توقیف موقت-موقتا زندانی کردن

اخ و پیف کردن(اظهار ناراحتی کردن از بوی بد، منظره‌ی بد یا غذای بد)

 

خواب گرد-کسی که در خواب راه می رود

دور تا دور-گرداگرد-اطراف
چس نفسی-پر حرفی-روده درازی
 

 

زه کشیدن-سخت شدن زخم-کشیدن عضله ها

تصدق کسی رفتن- تصدق شدن کسی را

در جا زدن-پاها را بدون راه رفتن به نوبت چپ و راست به زمین کوبیدن-ترقی نکردن
بی بخار-بی خاصیت-بی عرضه-ناتوان

زوزه کشیدن-آواز برآوردن

حساب تراشیدن-خرج درآوردن-حساب غیر واقعی نشان دادن

چشم غره رفتن-نگاه خشم آلود کردن

راه دادن-باز کردن راه عبور-کنار رفتن از سر راه-اجازه ی ورود دادن-رضایت دادن به عمل جنسی

پت پتی-موتور سیکلت

پشه زدن-نیش زدن پشه

چاپ زدن-چاپ کردن-دروغ گفتن

درس خود را از بر بودن-موقعیت و وضعیت را خوب دزیافتن-به کار خود وارد بودن-بیدار و هوشیار بودن

دور چیزی را خط کشیدن-چیزی را کنار نهادن-دست کشیدن از چیزی
تور خوردن-برخورد کردن-به پست کسی خوردن

 

ژیلت-نیم تنه ی بدون آستین و جلو باز

رخت و پَخت-لباس ها-پوشاک

 

حال آمدن-بهبود یافتن-سرحال شدن-چاق شدن

بد معامله-آن که در معامله ناراستی کند

رنگ و وارنگ-رنگارنگ-به رنگ های گوناگون-از همه نوع

ژیلت-نیم تنه ی بدون آستین و جلو باز

تو سر کسی زدن بر کسب-منت گذاشتن-به رخ کسی کشیدن
خواب نامه-کتابی که در آن تعبیر خواب ها نوشته شده است

چله اش افتادن-آبستن نشدن زن

بد ریخت-بد شکل-بد هیکل-بد قواره

بیخ گیس ماندن- بیخ ریش ماندن

داغ-مصیبت-اندوه-سخت گرم-سوران

آستین از دهان برداشتن-خندیدن

پیاله فروش-میخانه چی

پنجه کش-نوعی نان برشته و نازک
رگ ترکی-تعصب نژادی

چنار عباس علی-متلک بد

دُنگی-دانگی

تو جیبی-پول مختصری برای برخی هزینه های روزانه

دم موشی-هر چیز باریک و دراز

ریزه خورده-خرده ریزه-وسایل کم بهای خانه

 

 
آب از آب تکان نخوردن-رخ ندادن جنجال و هیاهو-آرام ماندن اوضاع

داغ به دل کسی گذاشتن-کسی را عزادار کردن

به آخر خط رسیدن-به پایان کار

افتادن دست-از فرط کار زیاد در دست‌های خود احساس خستگی بسیار کردن

بیرون روش-اسهال-شکم روش
جل و پلاس-اثاثیه ی ناچیز و کم بها
بالا آمدن کفر کسی-بی نهایت خشمگین شدن

چِلپ چِلپ-صدای برخورد دست یا پا با آب

جدول کشی-خط کشی و شبکه بندی

زبان کسی را موش خوردن-سکوت کردن-با وجود ضرورت سخن نگفتن

تصدق شدن کسی را-بلاگردان کسی شدن-قربان صدقه ی کسی رفتن

 
زدن خود به آن راه-خود را به نادانی

دست به ریش کشیدن-با التماس خواهش کردن
دانه ی درشت برچیدن-به دستمزد کم قانع نبودن

در رفتن از جا-کنترل خود را ناگهان از دست دادن-ناگهان خشمگین شدن

زنده به گور-کسی که در تیره روزی به سر می برد و زندگی اش فرقی با مردن ندارد

خرده ریز-اثاثه ی اندک و کم مصرف-آشغال

 

تازه به چهل سالگی رسیدن (اول بلوغ و خوشی)

زیر بغل کسی هندوانه گذاشتن-کسی را به قصد دریافت چیزی بیش از اندازه ستودن

خاک آلود-آلوده به گرد و غبار و خاک

 

رتوش-دستکاری و آرایش عکس

اصل‌ کاری(مهم‌ترین چیز یا شخص)

زیر چیزی زاییدن-از سنگینی کاری از پا درآمدن و کار را به پایان نرساندن

دست و پا گیر-مزاحم-مانع از کاری

پشم کسی ریختن-از قدرت و مقام افتادن

حساب حاج هادی زغالی-حساب ساختگی

خر تو خر-پر هرج و مرج-بی نظم

به چشم آمدن-قابل توجه بودن-ارزش داشتن

زبان درازی کردن-با گستاخی و بی ادبی خارج از حد خود سخن گفتن

دم کوتوله-کوتاه قامت-چیز کوچک

خر پشته-پشته ی بزرگ سقف شکم داری که روی ایوان و راه پله می سازند

جان به لب رسانیدن-صبر و طاقت کسی را تمام کردن

دست فروشی-شغل دست فروش
آنکادر کردن-اصطلاحی در ارتش برای جمع‌کردن رختخواب

آلا گارسون(اصلاح موی سر زن به سبک موی پسران)

آدم بی‌خود(بی‌شخصیت و بی‌معنی)

رو شدن دست کسی-مچ کسی باز شدن-حیله ی کسی آشکار شدن

خانه شاگرد-پسربچه ی خدمت گزار در خانه

خیرات کردن-چیزی را

آدم کردن کسی(کسی را تربیت کردن، سواد آموختن)

 

آمد داشتن-فرخنده و میمون بودن

اردک‌پرانی-از عهده‌ی جنگ با کسی برنیامدن

بی ملاحظه-بی توجه-بی پروا

بند آمدن-متوقف شدن

بی قواره-بد شکل

زیر مهمیز کشیدن-به کار سخت واداشتن و بهره برداری کردن

چربیدن-برتر بودن-پیش بودن

رومیزی-منسوب به میز

پُز دادن-خودنمایی بی جا کردن-فیس آمدن

روی دست کسی ماندن-به فروش نرفتن-باد کردن

بساز-آدم سازگار-صبور

درجه-تب سنج-مرتبه ی نظامی

جِر جِر کردن-چیزی را پاره پاره و ریز کردن-مانند کاغذ و پارچه

پف کردن-ورم کردن-باد کردن-مغرور شدن
چگور پگوری-خوشگل-جذاب

تلق و تولوق-صدای ناهنجار

 

 

ریقش درآمدن-بیرون زدن مواد درون امعا و احشا

خاله قزی-دختر خاله-خویشان و بستگان

 

 

آینه‌ی دق-آینه‌ای که شخص خود را در آن عجیب و غریب می‌بیند – شخص عبوس و بدقدم

دست بالا را گرفتن-حداکثر را فرض کردن

چشمک-ایما و اشاره به چشم

پیچه-دل درد-مالش رفتن شکم

آدم چوبی-بی‌عرضه و دست‌وپاچلفتی

زبان گیره-وسیله ای که پزشک با آن زبان بیمار را هنگام معاینه گرفته و نگاه می دارد

در هم و بر هم-آشفته-پریشان-آمیخته
افتادن توی هچل-گرفتار دردسر و ناراحتی شدن

خلاصه نویسی-کوتاه کردن مطلب

پالان خروس-کنایه از چیزی که وجود ندارد برای نشان دادن نداری مطلق

پا پیچ-شکایت-سخن چینی-مزاحم

انگشت‌شمار(کم، معدود)

دبیرستان-آموزشگاه برای دریافت دیپلم متوسطه

تو بوق زدن-رازی را فاش کردن

دیگجوش-خوراکی مانند آش که در شب های جمعه و عید می پختند

 

جلو بُر شدن-مورد حمله قرار گرفتن

چهار شاخ-آلتی چهار شاخه و دسته دار که با آن خرمن را باد می دهند تا کاه از دانه جدا شود

دست به عصا راه رفتن-با احتیاط رفتار کردن-بسیار محتاط بودن

جز جگر زده-نفرینی است به معنی دل سوخته بر اثر اندوه و مصیبت-گرفتار به بلا

پشتی کردن-حمایت کردن-یاری کردن

خورد رفتن-از بین رفتن قسمت اضافی در خیاطی-جذب شدن و حل شدن در چیزی

ریپ زدن-نامیزان کارکردن موتور

خیس شدن-تر شدن

دور افتادن-فاصله گرفتن-پرت افتادن

آمد(فرخندگی، خوش‌قدمی)

جا دار-وسیع-فراخ

چاک کردن-نگا. چاک دادن

از خوشحالی در پوست نگنجیدن-از شادی سر از پا نشناختن

آهوی شیرافکن(چشم محبوب)

آش دهن‌سوز-هر چیز مطلوب و پسندیده