علائم استرس

– علائم استرس علائم استرس را مي­توان به علائم جسماني، رواني و رفتاري تقسيم كرد. اين موارد در بخش زير بررسي مي‌شوند:   2-1-2-9-1- علائم جسماني علائم جسماني استرس، بسيار زياد است و در افراد مختلف به صور گوناگون جلوه مي­كند. اما بعضي از تجليات علائم استرس فراوان ترند و تا حدودي جنبة عمومي دارند. با انجا م آزمايش ها و آزمون­هايي كه امروزه انجام مي­گيرد، مي­توانيم ميزان و درجة استرس­هايي را كه با آنها مواجه­ايم ، تعيين كنيم . فرض كنيد در حال رانندگي در بزرگراهي هستيد، ناگهان با ماشين سواري ديگري كه از مسير خود منحرف شده است ، تصاد ف مي­كنيد و دچار شكستگي استخوان مي­شويد. شما به دليل اينكه مورد تهديد واقع شده‌‌ايد، واكنش نشان مي­دهيد و مراحل نشانگان سازگاري كلي رخ مي­دهد.  يعني با شروع مرحلة هشدار، قلب شما تند مي­زند، تنفس تند و مردمك چشم منبسط مي­شود. از طرف ديگر، به دليل آسيب ديدگي پاهايتان، واكنش­هايي از خود نشان مي­دهيد، فرياد مي­كشيد و پس از اين عصبانيت زودگذر، توجه شما به مسائل جانبي ديگر معطوف مي­شود، عضلات شما سفت مي­شود، احساس درد مي­كنيد و ممكن است در معدة خود احساس سوزش و درد نماييد. بعد از چند دقيقه، علائم حاد مرحلة  هشدار از بين مي­رود، ضربان قلب و تنفس به حالت عادي بر مي‌گردد،حالات هيجاني معتدل و ملايم مي­شود. با اين حال، ممكن است بعضي از اين تغييرات فيزيولوژيكي مثل انقباض عضلاني، درد معده و حالت تهوع از بين نرود و براي مدتي پايدار بماند. از طريق نتايجي كه از برخورد با يك عامل تنش زا در فرد ايجاد مي­شود، مي­توان علائم فيزيولوژيكي و حتي سطحي استرس را اندازه‌گيري كرد. براي مثال اگر تنش عضلاني و همچنين ساير تغييرات فيزيولوژيكي ناشي از استرس باشند، ميزان تنش عضلاني، شاخصي از سطح استرس محسوب مي­شود.   2-1-2-9-2- علائم رواني و رفتاري تنها علائم جسماني و تغييرات انتقال يافته از استرس مبين علائم استرس نيستند، بلكه رفتار و احساسات انسان هم مي­تواند شاخصي قوي مبني بر وجود استر س در فرد باشد. در مراحل مختلف سندرم سازگاري كلي مانند مراحل پايداري و هشدار، مجموعه اي از شاخص هاي رفتاري گوناگون رخ مي­دهند؛ البته بعضي از اين رفتارها آشكار و عمومي­اند و پاره اي از آنها اختصاصي­اند. بعضي از مردم در شرايط تنش­زا تمايل به تند راه رفتن، تندحرف زدن، حتي تند نفس كشيدن دارند؛ بعضي ديگر به سيگار كشيد ن، مصرف الكل و پرخوري مبادرت مي­ورزند. علاوه بر شاخص­هاي رفتاري، مجموعه­اي از علائم رواني نيز در شرايط استرس بروز مي­كند؛ براي مثال الگوهاي عادي رواني تغيير پيدا مي­كند، جريا ن ذهني فرد از هم پاشيده مي­شود، سازماندهي و وحدت رواني فرد به هم مي­خورد، عاطفه و هيجان فرد تحت تأثير استر س قرار مي­گيرد و فرد حالت عاطفي چسبنده­اي پيدا مي­كند. به طور مثال براي مدتي ناراحت و افسرده شده و در نهايت جريان فكري او مختل مي­شود. عصبانيت ناگهاني، سرخوشي، تغييرات سريع خلق، گرايش به افسردگي و پركاري از زمر ة علائم رواني استرس­اند. پاسخ­هاي شناختي نيز تحت­ تأثير استرس قرار مي گيرد. البته اين اثرپذيري خيلي دقيق و ظريف است . استرس مي­تواند علتي براي اختلالات حافظه يا افكار تكراري و وسواسي در زمين هاي خاص باشد. اختلال در جريان فكري نيز مي تواند ايجاد شود. علائم رواني، رفتاري و ذهني مي­توانند مانند علائم جسماني، شاخصي براي وجود استرس باشند. علائم رواني مانند علائم جسماني در صور ت تداوم استرس به مرحلة تخليه نزديك و شديد مي­شوند. اما علائم جسماني بدن را به سوي بيماري­هاي شديد و جدي جسماني سوِ مي­دهند. علائم رواني هم سبب كاهش انرژي و خستگي رواني فرد مي شوند كه در نهايت ممكن است به روان گسيختگي منجر شوند. خانواده هايي كه استرس بسياري را تجربه مي­كنند، اغلب با انبوهي از شرايط تنش زا يا تراكمي از حوادث و وقايع زندگي، كه هر كدام فشار زيادي را بر نظام خانوادگي وارد مي­آورند، مواجه هستند. هر تغييري كه براي يكي از اعضاي خانواده پيش مي­آيد، بدون شك بر ديگر اعضاي خانواده نيز تأثير مي­گذارد و براي كل نظام خانواده پيامدهايي را در بردارد. تغييرات و انتقال­هاي خانوادگي چه بسا داراي نتايجي از قبيل ناتواني اعضاي خانواده در سازماندهي موفقيت آميز و مجدد شرايط، افزايش احساس افسردگي، از دست دادن عزت نفس، افزايش مشكلات رفتاري و ميزان بالاتري از استرس باشند (پلانكت[1]، 1999) تغييرات در نظام خانوادگي مي تواند در ازدياد و ايجاد استر س سهيم باشد. مهمترين تغييرات عبارتند از1: تغيير يا انتقال بعضي از اعضاي خانواده و نقش­هاي آنان 2: مسائل مربوط به ازدواج و به دنيا آوردن فرزند3: از دست دادن عضوي از خانواده، دوستان، وابستگان نزديك يا از دست دادن درآمد، مال يا دارايي 4: مسئوليت‌هاي مربوط به امور مالي و مواظبت از سلامتي و بهداشت خانواده 5: مسائل مرتبط با استفاده از مواد مخدر 6: درگيري با مراجع قانوني (كوباسا[2]، 1997) [1] Planket [2] Kobasa]]>