انواع گردشگری روستایی
در حال حاضر الگوهای مختلفی از گردشگری در نواحی روستایی کشور وجود دارد که مهمترین آنها گردشگری خانه‌های دوم، گردشگری مذهبی ، اکوتوریسم و گردشگری مبتنی بر طبیعت و گردشگری تاریخی و فرهنگی است ( رضوانی، ۱۳۸۷ : ۳۰۶ ) برخورداری روستاهای ایران از جاذبه‌های طبیعی، منابع و پتانسیل‌های اجتماعی، فرهنگی و زیست محیطی التزامی در توسعه توریسم روستایی به شمار می رود ( شهیدی، ۱۳۸۸ : ۹۹).
گردشگری روستایی یک فعالیت چند جانبه است و در بسیاری از کشورهای جهان از تشویق‌های بنیادی برخوردار بوده و حتی در بسیاری از موارد توسط بخش خصوصی و عمومی از لحاظ مالی حمایت می شود. گردشگری روستایی برای توسعه اقتصادی بسیار مهم است، زیرا آن نقش مهمی را در توسعه روستایی بازی می کند و به همین خاطر برنامه ریزان و کارشناسان بر آن تمرکز کرده اند. پتانسیل گردشگری در هر روستا بیش از هر چیزی به سرمایه‌های جغرافیایی، کیفیت مناظر طبیعی و آثار تاریخی و فرهنگی بستگی دارد(مهدوی،۱۳۸۷ : ۱۴۰).
توسعه گردشگری روستایی به عنوان یک راه حل بسیاری از مشکلات مناطق روستایی شناخته شده است و در زمینه‌های مختلفی همچون رشد اقتصادی و ایجاد اشتغال در زمینه‌های مرتبط گردشگری، تجارت، صنایع دستی، ایجاد یک بازار جدید برای تولیدات کشاورزی، توسعه اجتماعی – فرهنگی ( افزایش جمعیت ساکن در مناطق روستایی، تقویت بهبود خدمات عمومی ) و نهایتا حفاظت و بهبود محیط طبیعی و زیرساختهای موجود می تواند مفید و موثر واقع شود. هرچند که در زمینه کاربری اراضی با تغییراتی در فرم و توزیع همراه بوده است. گردشگری روستایی بخشی از بازار گردشگری و منبعی برای اشتغال و درآمد بوده است و می توان آن را ابزار مهمی برای توسعه اقتصادی – اجتماعی و اکولوژیکی جوامع روستایی قلمداد کرد (رکن الدین افتخاری،۱۳۸۱ : ۲۶). نباید از نظر دور داشت که موفقیت گردشگری روستایی مرهون محیط زیست سالم و جالب توجه روستاهاست (تقدیسی زنجانی،۱۳۸۶ : ۱۸۶).
در رهیافتهای توسعه روستایی که اغلب با عنوان توسعه روستایی یکپارچه مطرح شده اند، بر افزایش درآمد روستائیان، کاهش فقر و نابرابری و افزایش ارزش افزوده اقتصادی در بخشهای اقتصادی در بخش روستایی تاکید می شود (افروخته و همکاران،۱۳۸۸ : ۵). به طور کلی باید گفت که در مورد توسعه گردشگری روستایی دیدگاههای مختلفی وجود دارد که در جدول شماره ۲-۱ به مهمترین آنها اشاره شده است :
جدول ۲- ۱: هدفها و آثار نظریات و دیدگاههای مربوط به توسعه گردشگری روستایی: منبع محاسبات محقق
| نوع نگرش به توسعه گردشگری روستایی | هدفها | آثار و پیامدها |
| گردشگری روستایی بهعنوانی راهبردی برای توسعه روستایی | – حل توسعه نیافتگی روستایی
– کاهش مهاجرت – راه جل نهایی توسعه روستایی – کاهش آثار منفی و بهره برداری از آثار مثبت – کمک به توسعه سایر |
– ثبات جمعیت
– حل معضل بیکاری – افزایش ضریب تکاثر درآمد – بهره برداری از منابع فاقد ارزش اسنادی |
| گردشگری روستایی به عنوان سیاست بازساخت | – توزیع عادلانه درآمد
– تقاضا برای بهبود کیفیت زندگی – متنوع سازی فعالیت‌های اقتصادی روستا – افزایش تقاضا برای محصولات محلی |
– تحول در نگرش‌های اجتماعی جامعه روستایی
– افزایش کیفیت زندگی – اهمیت به تولیدات بومی – متنوع سازی اقتصاد روستایی |
| گردشگری روستایی ابزاری برای توسعه پایدار | – جلب رضایت بازدیدکنندگان
– افزایش کیفیت زندگی – افزایش میزان مشارکت مردم |
– افزایش مشارکت مردمی در گردشگری و توسعه روستایی
– حفاظت از منابع طبیعی و فرهنگی – تبدیل چرخه توسعه از محلی به بین المللی |
